Boşanma Türleri: Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma
Anlaşmalı Boşanma
Anlaşmalı boşanma davası, Medeni Kanun 166/3. Maddesinde düzenlenmiş bir boşanma usulüdür. Kanun düzenlemesine göre anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için şu şartlar gereklidir:
- Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
- Eşlerin boşanmanın tüm mali sonuçları ve müşterek çocuk varsa velayet konusunda anlaşmış olması,
- Eşlerin duruşmada hazır bulunarak boşanma iradelerini beyan etmeleri gerekir.
Bu sayılan şartlardan birisi dahi mevcut değilse anlaşmalı boşanma usulü uygulanmaz ve dava, çekişmeli boşanma olarak değerlendirilir.
Anlaşmalı Boşanmada Mali Haklar ve Velayet
Anlaşmalı boşanma davasında mali haklar, tarafların anlaşmasına bağlıdır. Hakim, eşlerin anlaşmış olduğu maddi manevi tazminat ve yoksulluk nafakası miktarına müdahale edemez. Taraflar, boşanma protokolünde veya duruşmada bu haklardan feragat edebilir.
Anlaşmalı boşanma davasında mali haklardan vazgeçmek bağlayıcıdır. Bu haklardan vazgeçen eş, boşanma sonrasında tazminat ve yoksulluk nafakası isteyemez.
Anlaşmalı boşanmada velayet de tarafların anlaşmasına bağlıdır. Velayet konusunda bir çekişme varsa, anlaşmalı boşanma yapılamaz. Anlaşmalı boşanma durumunda hakim, çocuğun menfaatleri için gerekli görürse velayet ve iştirak nafakası konusunda başka bir düzenleme önerebilir. Eşler bu öneriyi kabul ederse anlaşmalı boşanma gerçekleşir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Mal Paylaşımı
Mal paylaşımı, katkı payı ve katılma alacağı talepleri boşanmanın eki niteliğinde değildir. Eşler, bu konudaki taleplerini boşanma sonrasına bırakabilir. Anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımına ilişkin düzenleme bulunması şart değildir. Ancak protokolde bir düzenleme yapılmış veya eşler bu haklarından feragat etmişse, bununla bağlı olurlar. Bu durumda anlaşmalı boşanmadan sonra mal paylaşımı davası açamazlar.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Avukat Desteği
Anlaşmalı boşanma davasında avukat desteği;
- Boşanma protokolünün hazırlanması,
- Mahkemeyle iletişim ve yakın duruşma günü belirlenmesi,
- En hızlı sonucun alınması,
- Anlaşmalı boşanma duruşmasında hak kaybına yol açacak beyanların önlenmesi ve
- Hukuki aydınlanma bakımından gereklidir.
Duruşma sırasında hukuki sonuçlarını bilmeden verilen beyan, büyük hak kayıplarına yol açabilir. Son olarak, anlaşmalı boşanma gerekçeli kararının yazımı, kesinleştirilmesi ve nüfusa işlenmesinin takibi gerekir. Bu işlemler, anlaşmalı boşanma avukatı yardımıyla çok daha hızlı gerçekleşir.
Çekişmeli Boşanma Davası
Çekişmeli boşanma, anlaşmalı boşanma şartlarının bulunmadığı hallerde uygulanan usuldür. Çekişmeli boşanma davasında davacı eşin:
- Kanunda sayılan özel boşanma nedenlerinden birinin varlığını veya
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olduğunu ve kendisi için çekilmez hale geldiğini,
- Evlilik birliğinin bu hale gelmesinde, davalı eşin kendisinden daha ağır kusuru bulunduğunu kanıtlaması gerekir.
Çekişmeli boşanma davasında, kusursuz olmak şart değildir. Ancak davacı eşin kusuru, davalı eşin kusurundan daha ağır olmamalıdır. Aksi halde davalı eşin itiraz hakkı bulunur ve dava reddedilir. Davalı eşin itirazı, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olup evliliğin sürmesinde eşler ve müşterek çocuklar bakımından bir fayda kalmamışsa, yine boşanmaya karar verilir.
Eşlerin eşit kusurlu olması halinde yine boşanmaya karar verilebilir.
Kanunda istisnai olarak kusur aranmayan boşanma nedenleri de vardır. Bunlar:
- Akıl hastalığı nedeniyle boşanma ve
- Fiili ayrılık nedeniyle boşanma halleridir.
Çekişmeli boşanmaya konu olacak diğer boşanma nedenleri şunlardır:
- Terk nedeniyle boşanma
- Zina (Aldatma) nedeniyle boşanma
- Fiziksel şiddet veya onur kırıcı davranış nedeniyle boşanma
- Suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürme nedeniyle boşanma
- Şiddetli geçimsizlik (evlilik birliğinin temelden sarsılması) nedeniyle boşanma
Bu nedenlerden birine dayanan çekişmeli boşanma davasında hakim, tarafların delillerini toplar ve buna göre karar verir.
Çekişmeli Boşanmada Mali Haklar ve Velayet
Çekişmeli boşanma avukatı ile çekişmeli boşanma davasında mali haklar, kural olarak kusura dayanır. Kusuru bulunmayan veya daha az kusurlu eş, ağır kusurlu eşten maddi ve manevi tazminat isteyebilir. Aynı şartlarda, daha az kusurlu olan eş, boşanmayla yoksulluk durumuna düşecekse, yoksulluk nafakası isteyebilir. Çekişmeli boşanma davasında tazminat ve nafaka konusunda ayrıntılı bilgi için Boşanmada Tazminat ve Nafaka başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Çekişmeli boşanmada mali haklar konusunda mahkemece yapılacak araştırma sonucunda karar verilir. Maddi ve manevi tazminat miktarının belirlenmesinde;
- Tarafların kusur durumu,
- Evlilik süresi,
- Kişilik haklarına saldırı bulunup bulunmaması ve saldırının ağırlığı,
- Tarafların ekonomik ve sosyal durumu dikkate alınır.
Yoksulluk nafakasının belirlenmesinde de;
- Tarafların kusur durumu,
- Ekonomik koşulları ve
- Nafaka alacaklısının ihtiyaçları etkili olur.
Mahkeme tek seferlik veya aydan aya ödenecek bir nafaka miktarına hükmeder.
Çekişmeli boşanma davasında velayet; çocuğun üstün menfaatlerine göre belirlenir. Çocuğun fiziksel ve zihinsel sağlıklı gelişimi, yaşı itibarı ile ihtiyaçları ve eğitimi gibi konular velayetin hangi eşe verileceği konusunda etkilidir. Çocuğun kendini ifade edebilecek bir yaş ve olgunlukta bulunması halinde çocuğun tercihinin de tespit edilmesi gerekir. Eşlerin bu yönde bir anlaşması varsa, ortak velayete de hükmedilebilir.
Anlaşmalı boşanmanın avantajları:
- Hızlı ve maliyet etkin: Anlaşmalı boşanma davaları genellikle daha kısa sürede sonuçlanır ve maliyetler, çekişmeli boşanmaya göre daha düşüktür. Mahkeme masrafları genellikle aynıdır ancak avukatlık ve bilirkişi ücretleri daha düşük olabilir.
- Eşler arasındaki ilişkilerin korunması: Eşler, evliliklerini sonlandırırken aralarındaki ilişkileri genellikle daha iyi koruyabilirler, bu özellikle çocukları olan çiftler için önemlidir.
İstanbul Anadolu Yakası Pendik Boşanma Avukatı olarak hizmet veren Pektaş Hukuk ve Danışmanlık’a boşanma, maddi ve manevi tazminat, nafaka, mal paylaşımı, velayet ve babalık davaları gibi aile hukuku davalarında avukat ve hukuki danışma hizmeti için ulaşabilirsiniz.